اکوکاردیوگرام کنتراست
در کنتراست اکوکاردیوگرافی (Contrast Echocardiogram) از سرم سالین نرمال جهت ارزیابی بیشتر در حین اکوکاردیوگرافی استفاده می‌شود. این روش برای بررسی سوراخ‌های بین حفرات (از جمله PDA، VSD، ASD، PFO) و در بررسی بیماران جوان مبتلا به سکته مغزی کاربرد دارد. در افراد جوان، یکی از علل سکته مغزی، وجود سوراخ در حفرات قلب است.
گاهی در اکوکاردیوگرافی کنتراست، از کنتراست داخل‌وریدی برای تشخیص مشکلات قلبی استفاده می‌شود. اگر حمله قلبی داشته‌اید و یا اگر علائمی را تجربه کرده باشید که می‌تواند نشانگر یک عارضه قلبی باشد، پزشک شما ممکن است این نوع اکو را تجویز کند.
این تکنیک، نوعی آزمایش تصویربرداری است که از امواج صوتی (اولتراسوند) برای گرفتن عکس‌هایی از قلب شما در حال تپش استفاده می‌کند. در طول آزمایش، ماده خاصی به نام عامل کنتراست به رگ شما تزریق می‌شود تا پزشک بتواند ساختارهای قلب را با جزئیات بیشتر ملاحظه کند. با این کار، ساختار داخل قلب با وضوح بیشتری در تصاویر سونوگرافی دیده می‌شود. اکو کنتراست اغلب زمانی تجویز می‌شود که تصاویر استاندارد اکوکاردیوگرام، از کیفیت کافی برای دیدن تمام جزئیات مورد نیاز برخوردار نیستند.
کاربردها
اکو کنتراست یکی از پرکاربردترین تست‌های تشخیصی در زمینه بیماری‌های قلبی است. اگر پزشک مشکوک باشد که دچار حمله قلبی شده‌اید یا علائم زیر را به طور منظم تجربه می‌کنید، معمولا این تست جزو اولین قدم‌های تشخیصی است:
- سرفه مداوم
- کمبود اشتها
- کاهش وزن
- ضربان قلب سریع در هنگام استراحت
- تورم مداوم مچ پا، حتی در حین استراحت
- خستگی و تنگی نفس، بدون قرار گرفتن در معرض فشار
اگر آریتمی دارید و پزشک معالج شما مشکوک به علت زمینه‌ای دیگری مانند بیماری‌های دریچه‌ای یا بیماری عروق کرونر قلب باشد، ممکن است اکوکاردیوگرام کنتراست تجویز شود.
آماده‌سازی اولیه برای اکو کنتراست
برای کسب نتیجه صحیح از اکو، لازم است دستورالعمل‌هایی را که پزشک و تکنسین اکو ارائه می‌دهند، به دقت دنبال کنید:
- احتمالا از شما خواسته خواهد شد که قبل از انجام آزمایش، وعده غذایی سنگین نخورید تا تصاویر بهتری به دست آید.
- در روز آزمون بهتر است یک لباس دو تکه بپوشید. ممکن است لازم باشد در روز آزمایش از کمر به بالا لباس بیمارستانی بپوشید.
برای حفظ سلامتی خود، در صورت وجود هر یک از این شرایط، پیش از انجام اکو این موارد را حتماً به پزشک و تکنسین سونوگرافی اطلاع دهید:
- یک مشکل شناخته‌شده یا مشکوک قلبی یا ریوی دارید
- هرگونه شرایط پزشکی دیگری دارید.
- به پرفلوترن (عامل کنتراست)، خون، فرآورده‌های خونی، آلبومین یا هر داروی دیگری حساسیت دارید.
- باردار هستند یا احتمال دارد باردار باشید.
- در دوران شیردهی هستید.
مراحل انجام
اکو کنتراست توسط یک تکنسین سونوگرافی (سونوگرافیست) انجام می‌شود. یک پرستار و پزشک متخصص قلب نیز ممکن است در طول آزمایش حضور داشته باشد. برای این کار در روز تست:
- بر روی میز معاینه یا تخت بیمارستان به پشت دراز می‌کشید.
- یک آنژیوکت در رگ بازو یا دست شما قرار می‌گیرد.
- چند پد کوچک یا الکترود بر روی قفسه سینه شما قرار می‌گیرد تا ضربان قلب شما را کنترل کند. علاوه بر این، از تجهیزات ویژه‌ای برای نظارت بر علائم حیاتی شما (فشار خون، تنفس و سطح اکسیژن خون) استفاده می‌شود.
- یک ژل سرد (شفاف یا آبی‌رنگ) بر روی سینه شما قرار می‌گیرد. سپس یک وسیله دستی به نام مبدل توسط تکنسین بر روی سینه شما حرکت داده می‌شود. این مبدل، نوعی امواج صوتی بی‌ضرر آزاد می‌کند که توسط کامپیوتر پردازش می‌شوند. از این طریق می‌توان تصاویر زنده از قلب را بر روی صفحه نمایش مشاهده کرد.
- ماده حاجب از طریق آنژیوکت به جریان خون تزریق می‌شود تا به قلب شما برسد.
- ممکن است چند بار از شما خواسته شود که موقعیت خود را تغییر دهید. این تغییر اجازه می‌دهد تا تصاویر قلب از زوایای مختلف گرفته شود. همچنین ممکن است از شما بخواهند که نفس خود را برای چند ثانیه حبس کنید. این کار به جلوگیری از تار شدن تصاویر کمک می‌کند.
- هنگامی که آزمایش کامل شد، ژل از روی قفسه سینه شما پاک شده و آنژیوکت از بازو یا دست برداشته می‌شود.
انواع اکو کنتراست
دو نوع تزریق وجود دارد که ممکن است یکی از آنها برای شما انجام شود:
اکو کنتراست با عامل کنتراست اولتراسوند (رنگ)
این کار برای بهبود کیفیت تصاویر ثبت‌شده از قلب و ارزیابی قدرت عملکرد پمپاژ قلب انجام می‌شود. از این گزینه زمانی استفاده می‌شود که تصاویر اکو معمولی، اطلاعات کافی برای تعیین قدرت پمپاژ قلب و یا شناسایی لخته‌های خون در قلب ارائه نمی‌دهد.
از این روش اغلب در افرادی انجام می‌شود که از درمان هرسپتین (Herceptin) استفاده می‌کنند.
برای این کار، ابتدا ماده حاجب به داخل سیاهرگ تزریق می‌شود. این ماده از سمت راست قلب، به سمت چپ حرکت می‌کند و از طریق ریه‌ها از بدن خارج می‌شود و بیش از چند دقیقه در بدن باقی نمی‌ماند.
اکو کنتراست با استفاده از آب‌نمک استریل
این کار برای کمک به بررسی وجود سوراخ یا مشکلات جزئی در پشت قلب انجام می‌شود. این روش معمولاً برای افرادی که در سنین پایین دچار سکته مغزی شده‌اند تجویز می‌شود، در صورتی که دلیل وقوع سکته مغزی با سایر آزمایش‌های متداول یافت نشود.
به منظور ایجاد حباب‌های ریز، آب‌نمک بین دو سرنگ تکان داده شده و به داخل رگ تزریق می‌شود. اسکن به پزشک کمک می‌کند ببیند آیا حباب‌ها از سمت راست قلب به سمت چپ عبور می‌کنند یا خیر. این حباب‌های کوچک در خون حل می‌شوند و یا از طریق ریه‌ها از بدن شما خارج می‌شوند.
این کار معمولاً 2 یا 3 بار تکرار می‌شود. احتمال دارد از شما خواسته شود که یک یا چند بار مانور والسالوا (Valsalva maneuver) انجام دهید، یعنی نفس خود را حبس کنید و هوا را به گونه‌های خود بدمید.
خطرات احتمالی
خطرات و عوارض احتمالی اکو کنتراست عبارتند از:
- کبودی، خونریزی، تورم یا سایر مشکلات در محل IV
- بروز حساسیت روی دیواره قفسه سینه در اثر فشار دادن مبدل بر روی بافت
- عوارض جانبی مانند سرگیجه، ضعف، خستگی، تپش قلب، سردرد و حالت تهوع
- واکنش آلرژیک به کنتراست (بثورات، کهیر، مشکل تنفسی، تورم دهان، صورت، لب‌ها یا زبان). اگر واکنش آلرژیک به کنتراست داشتید، فوراً آن را به پزشک اطلاع دهید و در صورت بروز هرگونه مشکل تنفسی به اورژانس مراجعه کنید.
سؤالات پرتکرار
انجام این اسکن حدود 30 دقیقه طول می‌کشد و ممکن است در حدود یک ساعت در مرکز انجام اکو باشید.
ممکن است در حین وارد کردن سوزن کمی احساس ناراحتی کنید. اگر هرگونه درد ناشی از تزریق تجربه کردید، احتمالا داروی مسکن تجویز خواهد شد.
از آنجا که این نوع اکو، یک تست جزئی است، بلافاصله پس از اکو می‌توانید به خانه بروید و به فعالیت‌های عادی خود بازگردید.
این نوع تست اغلب در کلینیک‌های قلب و یا مراکز تصویربرداری انجام می‌شود. کلینیک تخصصی قلب دکتر خضرلو، آماده پذیرش و انجام اکو کنتراست در تبریز و آذربایجان شرقی است. برای مشاوره و رزرو وقت با ما تماس بگیرید.
