استرس اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرام استرس نوعی اکوکاردیوگرافی ویژه است که برای ارزیابی اختلال و تنگی عروق کرونر قلب انجام می‌شود. «استرس» می‌تواند با ورزش روی تردمیل یا مصرف دارویی به نام «دوبوتامین» ایجاد شود.
در طول این نوع اکو، یک مبدل (مشابه یک میکروفون)، امواج صوتی اولتراسونیک را با فرکانس بسیار بالایی که قابل شنیدن نیست، می‌فرستد. هنگامی که مبدل در مکان‌ها و زوایای خاصی روی قفسه سینه قرار می‌گیرد، امواج صوتی اولتراسونیک از طریق پوست و سایر بافت‌های بدن به بافت‌های قلب حرکت می‌کنند، جایی که امواج ارسالی، از ساختارهای قلب منعکس می‌شوند و یا «پژواک» می‌کنند. مبدل امواج منعکس‌شده را دریافت کرده و به کامپیوتر می‌فرستد. کامپیوتر، این انعکاس‌ها را به صورت عکس‌هایی از دیواره‌ها و دریچه‌های قلب نمایش می‌دهد.
روش‌های جایگزین
کاربردها
دلایل احتمالی برای تجویز استرس اکوکاردیوگرافی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سنجش عملکرد و ساختار قلب
- ارزیابی وضعیت عروق قلبی و تنگی عروق کرونر
- تشخیص درجه بیماری‌های شناخته‌شده‌ی دریچه قلب
- تعیین محدودیت برای ورزش ایمن قبل از شروع یک برنامه توانبخشی قلبی پس از یک سانحه قلبی مانند حمله قلبی یا جراحی قلب
- ارزیابی وضعیت قلب پیش از جراحی
ممکن است دلایل دیگری نیز وجود داشته باشد که پزشک شما این نوع اکو را توصیه کند.
علل و علائم اولیه
اگر علائم بیماری قلبی دارید، به‌خصوص اگر با فعالیت جسمانی بدتر شوند، ممکن است این آزمایش برایتان تجویز شود. این علائم عبارتند از:
- درد یا فشار قفسه سینه (آنژین)
- سرگیجه یا سبکی سر
- ضربان قلب سریع یا نامنظم (آریتمی)
- تنگی نفس
سایر افرادی که ممکن است نیاز به اکوکاردیوگرام استرس ورزش داشته باشند عبارتند از:
- ورزشکاران
- افراد در شُرف جراحی
- افرادی که در معرض شرایط سخت قرار دارند، مانند غواصی یا حضور در ارتفاعات
آماده‌سازی اولیه برای استرس اکو
پزشک و کادر درمان، دستورالعمل‌های خاصی را در مورد نحوه آماده‌سازی به شما خواهند داد. موادی مانند کافئین، برخی داروها، برخی مواد غذایی و نیکوتین می‌توانند در آزمایش اختلال ایجاد کنند. به طور کلی، شما باید:
- 24 ساعت قبل از این تست از مصرف کافئین خودداری کنید.
- دستورالعمل‌های پزشک را در مورد مصرف داروهای خود در روز آزمایش رعایت کنید. هیچ دارویی را بدون صحبت با پزشک خود قطع نکنید.
- در ساعات قبل از اکو چیزی نخورید و ننوشید.
- سیگار کشیدن و هرگونه دخانیات را در آن روز متوقف کنید.
- لباس و کفش راحتی بپوشید.
مراحل انجام اکوکاردیوگرام استرس
این نوع اکو معمولاً شامل فرایند زیر است:
- یک تکنسین الکترودهایی را به قفسه سینه شما می‌چسباند. این الکترودها به مانیتور الکتروکاردیوگراف (EKG) متصل می‌شوند که ضربان قلب شما را ردیابی می‌کند. همچنین از یک کاف فشار خون برای ثبت فشار خون شما در طول آزمایش استفاده خواهد شد.
- در حالی که شما در حال استراحت هستید، تکنسین مربوطه یک سونوگرافی EKG و اکوکاردیوگرام اولیه انجام می‌دهد. برای اکوکاردیوگرام، باید به پهلوی چپ خود دراز بکشید. سونوگراف یک مبدل اولتراسوند را در موقعیت‌های مختلف روی قفسه سینه نگه می‌دارد تا تصاویر لازم را جمع‌آوری کند.
- در مرحله‌ی بعد روی تردمیل یا دوچرخه ثابت ورزش می‌کنید. در ابتدا به آرامی شروع کرده و به‌تدریج شدت آن افزایش می‌یابد. تا زمانی به ورزش ادامه می‌دهید که علائم مشکل قلبی ایجاد شود، یا به ضربان قلب مورد نظر برسید، که بسته به سن و سطح آمادگی بدنی شما، متفاوت است. زمان این تمرین حدود 10 تا 15 دقیقه است.
- در صورت احساس علائم غیرعادی به ویژه درد، فشار یا ناراحتی در قفسه سینه، بازو یا فک، به پزشک خود اطلاع دهید. سایر علائمی که باید گزارش شوند عبارتند از تنگی نفس، سرگیجه و سبکی سر.
- هنگامی که به ضربان قلب مورد نظر رسیدید، از تردمیل خارج می‌شوید و برای تکرار اکوکاردیوگرام به میز معاینه برمی‌گردید. اگر سوار دوچرخه هستید، سونوگراف ممکن است اکوکاردیوگرام را در حین رکاب زدن شما انجام دهد.
6. احساس افزایش ضربان قلب و ضربان تنفس در حین ورزش طبیعی است. همچنین ممکن است هنگام پیاده شدن از تردمیل یا دوچرخه، کمی احساس عدم‌تعادل کنید.
خطرات احتمالی
خطرات ناشی از استرس اکو بسیار جزئی و نادر است. متخصصان مراقبت‌های بهداشتی شما را در طول کل تست تحت‌نظر خواهند داشت. عوارض احتمالی عبارتند از:
- ریتم غیرطبیعی قلب
- غش (سنکوپ)
- حمله قلبی
پس از اکوکاردیوگرافی
پس از اتمام اکو، رژیم غذایی و فعالیت‌های معمول خود را ادامه دهید مگر اینکه پزشک به شما دستور دیگری بدهد.
به طور کلی، هیچ نوع مراقبت خاصی بعد از اکوکاردیوگرام استرس وجود ندارد. با این حال، پزشک ممکن است پس از انجام آزمایش و بر اساس وضعیت خاص شما، دستورالعمل‌های دیگری به شما بدهد.
نتایج نرمال
نتایج نرمال اصولا به این معنی است که شما می‌توانید به همان اندازه یا بیشتر از اکثر افراد هم‌سن و هم‌جنس خود، ورزش کنید. همچنین علائم یا تغییرات غیرعادی مربوط به فشار خون و ECG نداشته‌اید. عکس‌های گرفته‌شده از قلب شما، نشان می‌دهد که تمام قسمت‌های قلب، با پمپاژ شدیدتر به افزایش فشار پاسخ می‌دهند.
نتیجه نرمال به این معنی است که جریان خون از طریق عروق کرونر احتمالا طبیعی است.
باید در نظر داشته باشید که تفسیر نتایج آزمایش شما به دلیل اولیه‌ی تجویز آزمایش، سن و سابقه بیماری قلبی و سایر مشکلات پزشکی شما بستگی دارد و حتماً باید توسط پزشک انجام شود.
نتایج غیرعادی
نتایج غیرطبیعی ممکن است به این دلایل باشد:
- کاهش جریان خون به قسمتی از قلب، محتمل‌ترین علت باریک شدن یا انسداد شریان‌هایی است که ماهیچه قلب شما را تأمین می‌کنند.
- ایجاد اسکار در عضله قلب به دلیل حمله قلبی در گذشته.
در این صورت پس از این آزمایش ممکن است نیاز به انجام موارد زیر باشد:
- آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری
- تغییر در داروهای مصرفی شما
- آنژیوگرافی عروق کرونر
- جراحی بای‌پس قلب
سؤالات پرتکرار
بخش ورزش در تست استرس حدود 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد. البته قبل و بعد از آن، زمان برای آماده شدن برای ورزش و ریکاوری پس از آن لازم است.
آزمایش‌های استرس که شامل اکوکاردیوگرافی، تصویربرداری هسته‌ای یا MRI هستند، اغلب طولانی‌تر هستند و ممکن است تا سه ساعت طول بکشند.
خانم‌ها بیماری قلبی را متفاوت از آقایان تجربه می‌کنند. این امر تشخیص بیماری قلبی در مراحل اولیه را تا حدی چالش‌برانگیز می‌کند. کادر درمانی به‌طور کلی، تست استرس و روش تصویربرداری را بر اساس جنسیت و سن افراد تنظیم می‌کنند تا دقت تست به حداکثر برسد و احتمال نتایج نامشخص یا نادرست را کاهش دهند.
مهم است که قبل از آزمایش غذا نخورید. با این حال، نباید وعده‌های غذایی خود را حذف کنید، به‌خصوص اگر داروهای دیابت مصرف می‌کنید. اگر برای هماهنگی وعده‌های غذایی و داروهای خود در روز آزمایش به کمک نیاز دارید، با کادر درمان صحبت کنید.
در صورتی که دستگاه مانیتور گلوکز دارید، آن را به همراه داشته باشید تا بتوانید سطح قند خون خود را قبل و بعد از آزمایش بررسی کنید.
نتیجه اکو استرس مشخص می‌کند که آیا قلب شما آنطور که باید کار می‌کند یا بیماری قلبی دارید. پزشک شما، یافته‌های به‌دست‌آمده را تشریح کرده و در مورد مراحل بعدی که ممکن است شامل آزمایش‌های دیگر و یا درمان باشد، با شما صحبت خواهد کرد.
پس از اکوکاردیوگرام نهایی، احتمالا از شما خواسته می‌شود به تردمیل یا دوچرخه بازگشته و به آرامی راه بروید یا رکاب بزنید تا تدریجاً بدن‌تان سرد شود. هنگامی که فشار خون و ضربان قلب شما به حالت عادی بازگشت، می‌توانید به خانه بروید.
معمولا این آزمایش را یک پزشک فوق‌تخصص اکو انجام می‌دهد و ممکن است در محل کلینیک و یا یک مرکز بیمارستانی انجام شود.
کلینیک تخصصی قلب دکتر خضرلو، آماده پذیرش و انجام انواع اکو قلب در تبریز و آذربایجان شرقی است. برای مشاوره و رزرو وقت با ما تماس بگیرید.
